วัดพระศรีสรรเพชญ์ เป็นวัดสำคัญสูงสุดในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีฐานะเป็นวัดประจำพระราชวัง และวัดส่วนพระองค์ของพระมหากษัตริย์ สร้างอยู่ในเขตพระราชฐานโดยไม่มีพระสงฆ์จำวัด ซึ่งถือเป็นต้นแบบของวัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือวัดพระแก้วในปัจจุบัน ในอดีตวัดแห่งนี้ถูกใช้เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีสำคัญมากมาย รวมถึงพระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา และเป็นที่เก็บพระบรมอัฐิของพระมหากษัตริย์บางพระองค์อีกด้วย ตั้งอยู่ที่ตำบลประตูชัย อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

          พื้นที่เดิมของวัดพระศรีสรรเพชญ์เคยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าอู่ทอง ต่อมาในสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ได้มีการสร้างพระราชมณเฑียรขึ้นใหม่ทางตอนเหนือ จึงโปรดฯให้ยกพื้นที่พระราชวังเดิมเป็นเขตพุทธาวาส เพื่อประกอบพิธีสำคัญต่างๆ ของบ้านเมือง จึงได้เริ่มมีการก่อสร้างวัดพระศรีสรรเพชญ์ขึ้น

          ในสมัยของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 หรือในพ.ศ. 2043 ทรงโปรดเกล้าฯให้สร้างพระพุทธรูปหุ้มทองคำหนัก 286 ชั่ง หรือ 171 กิโลกรัม ประทับยืนสูงถึง 8 วาหรือ 16 เมตร พระนามว่า พระศรีสรรเพชญดาญาณ ถือกันว่าเป็นพระพุทธรูปที่สำคัญที่สุดในสมัยอยุธยา ประดิษฐานอยู่ในพระวิหารหลวง หรือวิหารพระศรีสรรเพชญ์ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณปลายทิศตะวันออกของพระเจดีย์องค์ที่ 1

           ภายหลังจากเหตุการณ์เสียกรุงครั้งที่ 2 วัดพระศรีสรรเพชญ์ถูกปล่อยให้ทิ้งร้าง ทั้งวิหารและตัวองค์พระศรีสรรเพชญดาญาณได้รับความเสียหายอย่างหนัก โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 มีแนวคิดที่จะบูรณะองค์พระขึ้นมาใหม่อีกครั้ง แต่สุดท้ายเมื่อเห็นว่ากระทำได้ยาก จึงได้ตัดสินใจนำชิ้นส่วนต่างๆขององค์พระศรีสรรเพชญดาญาณที่เสียหายมาเก็บรวบรวมไว้ใน”เจดีย์ศรีสรรเพชญดาญาณ” ณ วัดโพธิ์ จนถึงในปัจจุบัน